Türk Basını, 2023 yılı boyunca usulsüzlük ve yolsuzluk haberlerini büyüteç altına almakla birlikte, çoğu kez bu haberlere yayın yasağı getirildi ve bu haberlerin yayınlandığı internet platformlarına “geriye dönük link sildirme” işlemi uygulandı. Bu nedenle kamuoyu çok kez usulsüzlük ve yolsuzluk olaylarından haberdar olmadı.
Uygulamaya ilişkin iki önemli örnek 2023 yılının ilk günlerinde yaşandı. 3 Ocak 2023 günü, İstanbul Anadolu Sulh Ceza Hakimliği tarafından alınan kararla Ulaştırma ve AltyapıBakanı Adil Karaismailoğlu tarafından 2.1 milyar TL’lik Karayolları Genel Müdürlüğü İhalesininin “dayısına verildiği” haberine yasak getirilerek, ilgili 53 haber, 2 video, 2 tweet öncelikli olmak üzere, toplam 57 haber içeriğine yasak konuldu. (*)
5 Ocak 2023 günü, İstanbul asliye ceza mahkemesi, Birgün gazetesi muhabiri İsmail Arı’nın Sanayi ve Teknoloji Bakanı Varank’la ilgili “Deniz manzaralı araziyi, Varank’ın kuzeni kaptı” haberi için dava açtı, bu habere de yasak getirildi. (**)
13 Ocak 2023 günü, Basın İlan Kurumunun ilan ve reklam yönetmeliği yayınlandı. Türkiye’yi bölgelere ayırarak, internet yayıncılığını “çalıştırılması zorunlu basın kartlı gazeteci sayısıve aylık en az tıklanma sayısı” gibi kurallara bağlayan yönetmeliğin, çok ağır koşullar getirdiği ve özellikle Anadolu’da faaliyet gösteren yerel internet gazetelerini kamu ilan ve reklamlarından mahrum bırakacağı belirtildi.
15 Ocak 2023 günü, TBMM’de çocuk istismarı ile ilgili olarak bir Araştırma Komisyonu kurulması kararlaştırıldı. Gazeteci Timur Soykan tarafından ortaya çıkarılan, Türkiye’yi sarsan,“Hiranur Vakfı kurucusunun 6 yaşındaki kızını evlendirerekcinsel istismara uğramasına yol açtığı” haberi başta olmak üzere, tarikatlarda yaşanan benzeri olayların da ortaya çıkması sonucunda kurulan TBMM komisyonunun çalışmalarının “basına kapalı” yürütülmesi kararlaştırıldı. (***)
Ocak ayı süresince CHP milletvekillerinin basın açıklamalarıyla kamuoyuna duyurdukları tarikat örgütlenmesi haberlerine erişim engeli getirildi. Gazeteci Hale Gönültaş’ın 12 yaşındaki bir kız çocuğunun uğradığı cinsel istismar ve ardından yaşadıklarıyla ilgili haberleri de yasaklandı.
Kadın Dernekleri, Türkiye’nin de imzası ile 11 yıl önce yürürlüğe giren İstanbul Sözleşmesinin bir gecede Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından yürürlükten kaldırılmasını protesto etmeyi sürdürürken, Danıştay, bu konuda yapılan itiraz başvurusunu“oy çokluğu” ile reddetti, böylece İstanbul Sözleşmesinin yürürlükten kaldırılması yasal olarak onaylanmış oldu.
CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun inisiyatifi ile 6 muhalefet partisini bir araya getiren Millet İttifakı’nın “Ortak Politikalar Mutabakat Metni” kamuoyuna açıklandı, gazetelerde geniş biçimde yer almaya başladı.
Gazeteci Murat Ağırel tarafından ortaya çıkarılan AKP’li bir milletvekilinin karıştığı ilaç yolsuzluğu haberi, Ağırel’in,mahkeme kararıyla “2 ay bu konuda konuşmaması ve kaynaklarıyla görüşme yapmaması” şeklinde bir ceza almasına yol açtı. (****)
(Ötüken Yayınevi Yayını)
(*)https://www.karar.com/yazarlar/akif-beki/ulastirma-bakanindan-eksik-cevap-1595989
(**)https://www.mlsaturkey.com/tr/23-ekim-haftasi-gazetecilik-ve-ifade-oezguerluegue-davalari
(***)https://www.aa.com.tr/tr/politika/tbmm-cocuk-istismarinin-arastirilmasi-komisyonu-ilk-toplantisini-yapti/2786074
(****)https://www.birgun.net/makale/sansuru-boyle-yenecegiz-419952
Fenerbahçe-Ümraniyespor maçında Cumhurbaşkanına hakaret içeren tezahüratta bulundukları gerekçesiyle 1 polis ve 5 taraftara 4 yıl 8 ay hapis istemiyle dava açıldı ve bu konudaki haberlere erişim engeli konuldu. (*)
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın avukatlarının aralarında gazetecilerin ve hatta çocukların da bulunduğu kişilere açtığı hakaret davalarının sayısının 200 bini bulduğu ifade edildi. (**)
CHP milletvekili Özgür Karabat’ın AKP Bitlis milletvekili Vahit Kiler’in Halkbank’tan aldığı yüksek rakamlı usulsüz kredilerle ilgili açıklamalarının basına yansıması erişim engeli getirilerek önlendi.
Cumhurbaşkanının halka hitap edeceği Bursa mitingine, suikaste kurban giden eski Ülkü Ocakları Başkanı Sinan Ateş’in ailesi alınmadı. Karacabey’deki arazilerine en konulmasını protesto etmek ve basına duyurmak amacıyla Bursa’ya gelen köylüler de Cumhurbaşkanının konuşacağı alana sokulmadı.
Batman’da tecavüze uğradığı için yaşamına on veren İpek Er’in tecavüzcüsünü kınayan sanatçı Melek Mosso’ya açılan hakaret davasında savcı, sanatçının 4 yıl hapsini istedi.
Şubat ayının ilk günlerinde gazeteci, TV programcısı ve stand-upcı Metin Uca gözaltına alındı. Stefano Yerasimov’un “Sultan Sofraları” kitabında yer alan, Fatih Sultan Mehmet’in karides başta olmak üzere deniz kabuklularını çok sevdiği ve sofrasında sürekli bulundurduğu bilgisinden hareketle sahnede bu bilgiyi paylaşan Uca’ya, “halkı kin ve düşmanlığa sevk ettiği” gerekçesiyle gözaltı işlemi uygulandığı belirtildi.
Halen 2. Cumhurbaşkanlığı sürecini sürdüren Recep Tayyip Erdoğan’ın Anayasa’nın 101. Maddesi uyarınca tekrar aday olamayacağı yolundaki görüşler, Erdoğan tarafından, “kronometreyi son referandumda sıfırladık” diye reddedildi. TBMM’de bu sözleri eleştiren CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun haberleri, Birgün, Diken, Cumhuriyet, Yeniçağ, Yön Haber ve Hürriyet gazetelerinde engellendi.
(**)Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın avukatlarının aralarında gazetecilerin, çocukların da bulunduğu kişilere açtığı hakaret davalarının sayısının 200 bini bulduğu ifade edildi.
DEPREM FELAKETİ
6 Şubat 2023 günü, Türkiye’yi yasa boğan, büyük can kaybına yol açan, ilçeleriyle, köyleriyle 11 kenti enkaza dönüştüren son yılların en büyük deprem felaketi yaşandı. Deprem ve sonrasında yaşananlar, “Asrın Felaketi” diye nitelendirilirken, 72 saat boyunca aşılamayan organizasyon bozukluğu sırasında enkaz altında kalanlara yardım edilememesi, yeterli arama-kurtarma ekibi gönderilememesi ülkede en önemli gündem maddesi ve tartışma konusu oldu.
Depremin yaşandığı anlardan itibaren Twitter’ın ilgili resmi makamlarca bant daraltılarak yavaşlatılması, kurtarma çalışmaları ve felaketin yurt çapında duyurulmasının önünde engel oluşturdu. (*) İnternet gazeteleri ve sosyal medya duyuruları da milli güvenlik ve kamu düzeninin korunması gerekçelerine dayanılarak sık sık engellendi.
Kahramanmaraş merkezli 5.8 şiddetindeki deprem sırasındabölgede ikamet eden 16 yazar ile 21 gazetecinin yaşamlarını kaybettiği belirlendi.
11 ili yerle bir eden depremi haberleştirmek isteyen, büyük çabalar ve zorluklarla sahaya ulaşabilen gazetecilerden Türkvatandaşı olanlara “basın kartı” yabancı gazetecilere ise “akreditasyon” şartı getirildi. Bu durum, yerli ve yabancı haber kuruluşları tarafından eleştirilerek “haberleşme özgürlüğüengelleniyor” diye yorumlandı.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin yol açtığı hiyerarşik sorunlar nedeniyle olay anından itibaren zamanında talimat veremediği, farklı kamu kurum ve kuruluşları tarafından depremzedelere yardımın bu yüzden götürülemediği ileri sürüldü. Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) yeterli sayıda personel, ekipman, hatta sahra hastanesi ile enkaz kaldırma çalışmalarına katılamadığı da iddia edildi. (**)
(*)https://www.sozcu.com.tr/2023/teknoloji/twitter-ve-tiktoka-erisim-engellendi-7584907/
(**)https://www.yurtseverlik.com/nursun-erel-yazdi-emekli-tuggeneral-haldun-solmazturk-asker-gozuyle-buyuk-felaketi-degerlendirdi.html
Emekli askerler tarafından yapılan açıklamalarda, verilen röportajlarda art arda bu duruma dikkati çekildi. 1999 yılında İzmit çevresinde yaşanan deprem felaketinde TSK’nın en kısa zamanda müdahale ettiği ve kurtarma çalışmasına çok daha etkin biçimde katıldığı hatırlatıldı.
Deprem bölgesinde çalışan gazeteciler, her türlü altyapı, haberleşme, cihaz, barınma olanaklarının yetersiz olmasına karşın, bir de güvenlik-asayiş gerekçeleriyle engellemelerle de karşılaştılar.
1+1 Express ekibinden gazeteci Anıl Olcan, Hatay’da çekimleryaptığı sırada, bir polis memuru tarafından kamerasının bataryaları, hafıza kartı, hard diski ile basın kartının zorla elinden alınıp, ateşe atılıp yakıldığını açıkladı.(*)
AKP’li Şahinbey Belediye Başkanı Mehmet Tahmazoğlu, sosyal medya hesabı üzerinden bir video paylaşarak, “belediye başkanınca yaptırılan evlerin hasar görmesini eleştirdiği”gerekçesiyle bir vatandaşı gece yarısı çadırında uyurken gözaltına aldırdı. Gece ilerleyen saatlerde serbest bırakılandepremzede, Tahmazoğlu’ndan şikayetçi olduğunu duyurdu.(**)
Depremi takip eden süreçte, pek çok gazeteci için depremzedeler veya depremde yakınlarını kaybedenlerle ilgili haberleri hazırladıkları sırada, dezenformasyonla mücadele gerekçesiyle getirilen yasadaki “hatalı bilgiyi alenen yayma”suçlamasıyla, ilgili makamlar tarafından adli süreç yürütülmeye başlandı. Yasaya 217/A maddesiyle eklenen bu yeni suç tanımına dayanılarak çok sayıda gözaltı ve tutuklama kararı alındığı gözlendi. Ayrıca, deprem bölgesinde yaşananlara ilişkin olarak, yerel basında ve internet sitelerinde yer alan pek çok haber ve röportaj da sulh ceza mahkemeleri tarafından “dezenformasyon” gerekçesiyle yasaklandı, linkler sildirildi.
Depremin bölgede yarattığı olağanüstü kayıplarla ilgili olarak,yaralar sarılmaya çalışılırken, Diyanet İşleri Başkanlığı’na bağlı Din İşleri Yüksek Kurulu, 12 Şubat’ta yayınladığı bir fetva ile, “evlat edinenle evlatlık arasında evlenme engeli olmadığı”ifadesine yer verdi.(***) Bu durum, kamuoyunda büyük tepkilere yol açtı. Türkiye Barolar Birliği (TBB), aynı gün yaptığı bir açıklamayla “Türk Medeni Kanunu’nun 129. maddesi uyarınca, evlat edinen ile evlatlık ve onun çocukları arasında evlenme yasaktır” maddesini hatırlattı. Bu tepkiler sonrasında 17 Şubat’ta Diyanet İşleri Başkanlığı söz konusu fetvayı kayıtlardan sildirdi. (****)
(*)https://www.mlsaturkey.com/tr/deprem-bolgesinde-calisan-gazetecilere-yonelik-engellemeler-iv/
(**)https://www.evrensel.net/haber/482075/akpli-belediye-baskani-belediyenin-yaptirdigi-evlerin-hasar-gormesini-elestiren-depremzedeyi-gozaltina-aldirdi
Deprem sonrasında halkın bölgedeki zorlu yaşam mücadelesi,aylarca basında eleştiri konusu olmayı sürdürdü. Depremzedeailelere barınmaları için çadır ve konteynır yeterli miktarda dağıtılamadı, kurulan çadır-konteynır kentler, zaman zaman su baskınına uğradı ve oturulamaz hale geldi. Elektrik, internet, temiz su gibi ihtiyaçların yetersizliği de eklenince onbinlerce depremzede, bölgeyi terk ederek farklı kentlere yerleşti.Hükümet, deprem nedeniyle binaları yıkık, acil yıkılacak, ağır hasarlı, orta hasarlı ve az hasarlı olarak tespit edilen afetzede aile başına 10 bin TL destek ödemesi yapılması, hane başına taşınma yardımı olarak 15'er bin lira verilmesi, depremde yakınlarını kaybeden mağdurlara 100 bin lira verilmesi kararını resmen açıklayarak, uygulamayı başlattı.
Resmi açıklamalarda deprem bölgesindeki ölümler 50 bin 783 kişi olarak gösterildi.
İlkbaharda yenilenecek olan Cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimleri, depremzedeleri siyasi partilerin mesaj verecekleri hedef kitlesi haline getirdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan deprem bölgesinde halka hitap ederken (*) ucuz konut yapma ve konutları 1 yıl içinde teslim etme vaadinde bulundu, Altılı Masayı kuran CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu ise depremkonutlarını “bedava” teslim etme sözü verdi. (**)
İyi Parti Genel Başkanı Meral Akşener’in 5 Mart günü CHP’ye sert eleştiriler yönelterek Altılı Masa’dan çekildiğini açıklaması, ertesi gün yeniden masaya dönmesi, basında geniş yer aldıbirbirinden farklı yorumlara yol açtı. (***)
(****)
Gazeteci-yazar Yılmaz Özdil, yeni kurulan Sözcü Televizyonunda yaptığı yayınlarda, Akşener yanlısı bir tutum aldığı gerekçesiyle eleştirildi ve görevinden istifa etti. (*****)
14 Mayıs tarihinde yapılması kararlaştırılan seçimler basının odak noktası haline geldi. En önemli tartışma konularından birini Anayasanın 101. Maddesinde yer alan “bir kişi en fazla iki kez Cumhurbaşkanlığına aday olabilir” hükmü oluşturdu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın iki dönemdir seçilerek bu görevi yürüttüğü hatırlatıldı.
Muhalefet partilerinin sözcüleri bu konudaki karşıtlıklarınısürekli gündemde tutarak Yüksek Seçim Kuruluna itiraz dilekçeleri gönderdiler. AKP sözcüleri ise Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ilk Cumhurbaşkanlığının parlamenter sisteme göre olduğunu, daha sonra referandumla getirilen başkanlık sistemi uyarınca şu anda yürüttüğü Cumhurbaşkanlığının ilk sayılacağını savundular. İtirazlarda son merci durumundaki Yüksek Seçim Kurulu ise aldığı kararla Erdoğan’ın yeniden aday olabileceğine onay verdi.
Yıllardır devam eden “yandaş basın-muhalif basın” tartışması seçimler sırasında çok net biçimde bir kez daha yaşandı. TRT’nin AKP ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’a yayınlarında 32saat 43 dakika propaganda imkanı tanımasına karşılık, Ana muhalefetin lideri Kemal Kılıçdaroğlu’na tanınan süre yalnız 32dakika oldu. (******)
Cumhurbaşkanlığı seçimi sırasında son ana kadar adaylıktan çekilmeyen CHP’li Muharrem İnce ile Sinan Oğan’ın oyları böldüğü tartışması sonuçsuz kaldı… Sinan Oğan, seçim öncesi yaptığı açıklamayla oyunun Recep Tayyip Erdoğan’dan yana olduğunu bildirdi. (*******)
Yıllardır sorunsuz devam eden MHP-AKP ittifakı, seçimler yaklaşırken Cumhurbaşkanlığı seçiminde “yüzde 50 artı 1”barajının Recep Tayyip Erdoğan’ı zorlayacağı endişesiyle yeni ittifaklar arayışına girdi. Büyük Birlik Partisi ile Yeniden Refah Partisi de Cumhur İttifakına dahil oldu. Hüda Par ise ittifakadışarıdan destek taahhüdünde bulundu.
Hüda-Par’ın parti programındaki kadın karşıtı söylemleri uzun süre muhalif basının gündemini oluşturdu. (********)
Yeniden Refah Partisi’nin ise AKP ile gizli ittifak protokolü imzaladığı ve yeni dönemde 6284 sayılı yasanın bazı maddelerinin değiştirileceği, boşanmalarda uzun süreli nafaka ödemesinin kısıtlanacağı ve LGBT-I’ye özgürlükçü yaklaşansöylemlerin engelleneceği basında yer aldı.(*********)
(****)https://www.sozcu.com.tr/2023/gundem/meral-aksener-masaya-nasil-geri-dondu-iste-perde-arkasi-7612595/
https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/yilmaz-ozdil-sozcuden-istifa-etti-kalemin-namusunu-savunmak-icin-elimden-geleni-yaptim-2059258
(*******)https://www.rudaw.net/turkish/middleeast/turkey/290520238
(********)https://www.evrensel.net/haber/490830/huda-par-kadinlarin-calisma-yasamini-hedef-almayi-surdurdu
(*********)https://www.evrensel.net/haber/485777/akp-ile-yeniden-refahin-ittifak-protokolunde-6284-gondermesi-aile-butunlugu-icin-yasalardaki-hukumler-ayiklanacak
Seçim döneminde kamu harcamalarının artışı, yüksek faizli dış borçlanmanın da etkisiyle katlanan bütçe açığı, cari açık ve dış ödemeler dengesi açığı ülke ekonomisini zora sokarken, enflasyon öngörülenin hızla üstüne çıktı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, ekonomide dış kaynak ihtiyacının ağır basması nedeniyle ikili ilişkilerin bozuk olduğu ülkelerde ilişkileri yeniden düzeltme çabasına girdi. Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Suriye ve Mısır’la diplomatik temaslar yoğunluk kazandı, bu yönde basında sıkça haberler yayınlanır oldu.(*)
Kısa vadeli dış borç ödemelerinin karşılanabilmesi için Kur Korumalı Mevduat olarak adlandırılan bir sistem başlatıldı, dövizini bozdurup bu hesaplara TL olarak yatıranlara yüksek getiri vaad edildi. Cumhurbaşkanı Erdoğan “faiz sebep-enflasyon sonuçtur” söyleminde ısrar etti.(**)
14 Mayıs günü Cumhurbaşkanlığı seçimi birinci turu ile eş zamanlı olarak genel seçimler gerçekleştirildi. Cumhurbaşkanlığı seçiminde hiçbir aday yüzde 50'lik oranı geçemeyince seçim ikinci tura kaldı.
28 Mayıs günü Cumhurbaşkanlığı seçimi ikinci turu gerçekleştirildi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan geçerli oyların yüzde 52,18'ini alarak yeniden cumhurbaşkanı seçildiErdoğan ile Kemal Kılıçdaroğlu arasındaki oy farkı ilk turda 2.5 milyon oldu, ikinci turda fark 2.2 milyon olarak belirlendi. (***)
Seçim sonuçları Erdoğan’ın zaferi olarak nitelendirilirken, yarışın eşit koşullarda gerçekleşmediğini savunanlar da oldu. Avrupa Birliğinin Türkiye raporunda da bu eleştiri yer aldı:
“14 Mayıs 2023 tarihinde cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimleri gerçekleştirilmiştir. Cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turu 28 Mayıs'ta yapılmıştır. Seçimler, Mart 2022'de kabul edilen yeni seçim kanunu kapsamında gerçekleştirilmiştir. Seçimler, seçmenlere gerçek siyasi alternatifler arasında bir seçim yapma imkânı sunmuş ve seçimlere katılım oranı yüksek olmuştur, ancak medyanın taraflı yayınları ve eşit şartların sağlanmaması mevcut cumhurbaşkanına haksız bir avantaj sağlamıştır.”
(*)https://www.indyturk.com/node/620996/d%C3%BCnya/m%C4%B1s%C4%B1r-ve-t%C3%BCrkiye-yak%C4%B1nla%C5%9Fmas%C4%B1n%C4%B1n-ard%C4%B1ndan-do%C4%9Fu-akdeniz-b%C3%B6lgesini-neler-bekliyor
(***)https://tr.euronews.com/2023/05/28/28-mayis-cumhurbaskani-secimi-ikinci-tur-sonucu-erdogan-ve-kilicdaroglunun-oyu-kac-kim-ond
Seçimlerin ardından Cumhurbaşkanı yeni kabineyi oluşturdu. Bu arada enflasyonun rekor seviyelere çıkması basının ve televizyonların bir numaralı konusu haline geldi. Buna karşılık Cumhurbaşkanının uzun süre faizleri artırmamakta direnmesiile buna karşı çıkan ekonomistlerin itirazları basın gündemini işgal etti. (*)
Tırmanan enflasyon ve hayat pahalılığı şikayetleri kamuoyunda yüksek sesle dile getirilir oldu, basın yayın organlarında bu durum enine boyuna her gün yer almaya başladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan seçim sonrası kurduğu kabinede Mehmet Şimşek’e yeniden ekonominin sorumluluğunu verdi. Şimşek’in özellikle dış kaynaklardan döviz temini için iyi bir isim olduğu görüşü haberlerde yer aldı. (**)
Mehmet Şimşek çalışma arkadaşlarını belirledi ve yeni dönemde uygulanacak ekonomi politikalarını içeren yeni paketi açıkladı. Paketteki tasarruf tedbirlerini yetersiz bulanlar yanındaekonomiyi Şimşek’in açıkladığı paketin kurtaracağını savunanların demeçleri yazılı ve görsel medyada geniş yer aldı.
Merkez Bankası başkanlığına ilk kez bir kadın, Hafize Gaye Erkan getirildi.
Şimşek ve ekibi Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “faiz sebep enflasyon neticedir” ısrarını tedricen
ortadan kaldıracak bir uygulamayı başlatarak, Merkez Bankasının politika faizini aydan aya yükseltmeyi sürdürdü.(***)
Cumhurbaşkanlığı seçimi sonrasında CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, “seçimler neden kaybedildi?” Sorusuna yanıt arayanlara, “fark çok azdı” yanıtı vermekte yetindi, ancak partide giderek yükselen “değişim” taleplerini engelleyemedi. Özgür Özel’in önderliğindeki değişim hareketi giderek güç kazandı.
2023 Avrupa Kadınlar Voleybol Şampiyonası finalinde Filenin Sultanları diye adlandırılan kadın voleybol milli takımı, Sırbistan'ı 3-2 yenerek Türkiye spor tarihinde ilk Avrupa şampiyonluğunu kazandı. Ancak kadın voleybol takımındaki sporcuların giyimi ve özel yaşamına ilişkin değerlendirmelertakımın büyük başarısının önüne geçerek, basında birbirine zıt değerlendirmelere konu oldu. (****)
Cumhurbaşkanı Erdoğan voleybol takımının kaptanı Eda Erdem Dündar’ı maç sonrasında telefona arayarak tebrik etti.
Tarikatlar, yaşanan taciz ve tecavüz olayları nedeniyle basında konu olmaya devam etti.
Adıyaman’da ölen Menzil Tarikatı lideri Abdülbaki Erol’un Kahta’daki cenaze törenine 200 bin kişinin üzerinde katılım olduğu, İstanbul’dan THY’nin her 5 dakikada bir uçak kaldırdığı öne sürüldü. Bu durum muhalif parti sözcüleri ve akademisyenler tarafından “laikliğe karşı savaş açıldı” diye değerlendirildi. (*****)
Fethullahçı Hareketin bastırılması sonrasında farklı tarikatlara yönelimin olağanüstü artış kaydettiği tartışmaları ve tarikatların devlet kurumlarına yerleştikleri, karar mekanizmalarında etkili oldukları haberleri gazetelerde yer aldı. (******)
(*)https://www.mahfiegilmez.com/2021/11/faiz-sebep-enflasyon-sonuctur.html
(****)https://www.cumhuriyet.com.tr/spor/filenin-sultanlari-milletler-liginde-sampiyon-2099963
(*****)https://www.cumhuriyet.com.tr/siyaset/menzil-cemaati-liderinin-cenazesi-sonrasi-akademisyenler-turkiyedeki-tarikatlari-degerlendirdi-laiklige-savas-acildi-2099071
(******)https://medyascope.tv/2023/07/18/rusen-cakir-ve-medyascope-izleyicileri-yorumladi-turkiyede-tarikatlar-dun-bugun-ve-yarin/
Değişimcilerin giderek güç kazandığı süreçte CHP kurultayına gidildi. Delege oylarının Kemal Kılıçdaroğlu’na yöneleceği düşünülüyordu. Kılıçdaroğlu kurultayda sert bir konuşma yaptı, Meral Akşener’in ismini anmadı ama onu kastederek, “sırtımdan bıçaklandım” dedi. Kurultay Özgür Özel’in CHP Genel Başkanlığına seçilmesiyle sonuçlandı. (*)
Gazeteci Murat Ağırel, uyuşturucu trafiğinde Türkiye’nin konumunu ayrıntıları ile işlediği ancak yayın yasağı getirilen dizi haberleriyle, araştırmacı gazetecilik dalında AB destekli Batı Balkanlar ve Türkiye platformunun büyük ödülünü kazandı . Ağırel, yasaklanan haberlerinde Türkiye gümrüklerinde ele geçirilen tonlarca uyuşturucunun muz konteynerleri içinde Türkiye’ye nasıl taşındığını, isimler, şirket adları, konşimento numaraları vererek ifşa etmişti. (**)
Murat Ağırel gibi, çalıştıkları gazetelerde haberleri, yazıları sürekli yayın yasaklarına konu olan mahkeme kararlarıyla geriye dönük haber linkleri sildirilen, aralarında Timur Soykan, Barış Terkoğlu ve Barış Pehlivan’ın da yer aldığı pek çok gazeteci, yayınladıkları kitaplarla Türkiye’deki önemli yolsuzluk olaylarını açığa çıkardılar. Timur Soykan polis teşkilatındaki çürümeyi fantastik biçimde anlattığı “İblisi Öldür” kitabıyla DilDerneğinin birincilik ödülünü kazandı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yurtdışı seyahatlerine kendisine yakın basın-yayın kuruluşlarını temsil eden gazetecileri uçağına davetle götürmeyi sürdürdü. Bu seyahatlerekatılan gazetecilerin sorularını önceden Cumhurbaşkanının danışmanlarına sundukları, uygun görülmesi durumunda sorabildikleri, kimi zaman da danışmanlar tarafından sorulması istenen soruların gazetecilere verildiği öne sürüldü.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın son seyahatlerinden birinde buna benzer bir gelişme yaşandı. Konunun hiç gündemde olmamasına karşın bir gazeteci,“Cumhurbaşkanlığı seçiminde ilk turdaki yüzde 50 artı 1 barajı değişmeli mi?” Diye bir soru yöneltti, bu soruya Erdoğan “isabetli olur” karşılığını verdi.
Ancak Cumhur İttifakının üyesi MHP lideri Devlet Bahçeli bu öneriye sert biçiminde karşı çıkarak, “muhtar değil cumhurbaşkanı seçiyoruz” dedi, böylece bu konu Cumhur İttifakı gündeminden “şimdilik” çıkarıldı.
14 Mayıs’ta Antakya’dan milletvekili seçilen Can Atalay’ın, Gezi davası nedeniyle aylardır süren tutukluluğunun, TİP milletvekili olarak mazbatasını almış olmasına rağmen devam etmesi, basın yayın organlarında eleştiri konusu olmaya devam etti. Atalay’ın avukatları, iç hukuk yolları tükenince sonunda AYM’ye konuyla ilgili başvuru yaptılar. AYM oy çocukluğu ile verdiği kararla Atalay’ın hak ihlaline uğradığını açıkladı ve serbest bırakılarak milletvekilliğine dönmesi gerektiğini hükme bağladı.
Bunu üzerine Yargıtay 3. Ceza Dairesi Türkiye’de ilk kez yaşanan bir tutum aldı ve AYM üyeleri hakkında suç duyurusunda bulundu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan bu tartışmaya AYM’yi eleştiren sözleriyle katıldı, “Bu tartışmada taraf değil hakemiz” dedi.(***)
(*)https://t24.com.tr/haber/kilicdaroglu-donemi-bitti-yeni-chp-genel-baskani-%C3%B6zg%C3%BCr-%C3%B6zel,1137246(**)https://www.cumhuriyet.com.tr/yazarlar/murat-agirel/sira-geldi-ustlerine-cokmeye-2135782
(***) https://www.ntv.com.tr/turkiye/cumhurbaskani-erdogandan-aymye-suc-duyurusuna-iliskin-aciklama-biz-tartismada-taraf-degil-hakemiz,YfKX3vKwQ02a--pE_ttBrA
Hukuk sisteminde yaşanan çekişmeli ortam, ilerleyen süreçte görevdeki savcıların ihbar mektuplarına da konu oldu ve gazetelerde geniş yer aldı. (*)
Yılın son aylarında Meral Akşener liderliğindeki İyi Partide başgösteren iç tartışmalar nedeniyle art arda istifalar yaşanırken, partinin hesaplarıyla ilgili yolsuzluk iddiaları ortaya atıldı. Basında bu haberler geniş yer aldı. (**)
Aynı dönemde gazeteciler üzerindeki baskıların arttığı, gözaltı ve tutuklamaların sıklaştığı gözlemlendi.
RTÜK, eleştirel yayınlar sürdüren televizyon kanallarına sert para ve yayın durdurma cezaları uyguladı. (***)
Merdan Yanardağ, kurgulandınız anlaşılan bir konuşması gerekçe gösterilerek, terörden tutuklu Abdullah Öcalan’ın tecritten kurtarılması gerektiğini savunduğu iddiasıyla canlı yayın sırasında gözaltına alındı, ve 50 günlük bir tutukluluk süresi sonunda serbest bırakıldı.
(****)
Cumhuriyet gazetesi yazarlarından Barış Pehlivan yazdığı yazılar nedeniyle 5. Kez hapse girdi. Kendisi hakkında şikayetçi olan yüksek yargı mensubunun şikayetini geri çekmesi üzerineserbest bırakıldı. (*****)
Gazeteci Tolga Şardan, T24 İnternet Haber Sitesinde yayınlananyazıları ile pek çok usulsüzlüğü ortaya koyarken, eski Ülkü Ocakları Başkanı Sinan Çetin suikastı ile ilgili yazıları,savcıların adli sistemde bulaştıkları kimi usulsüzlükleri içeren ve bu konuda MİT tarafından hazırlanan bir raporun Cumhurbaşkanı Erdoğan’a sunulduğu haberi ile gündem yarattı. Aynı günlerde gözaltına alındı ve birkaç gün içinde serbest bırakıldı. (******)
7 Kasım’da Hamas örgütü İsrailli sivilleri hedef alan bir eylembaşlattı, pek çok sivilin ölümüne yol açan bu olay, İsrail-Filistin savaşının miladı oldu. Gazete ve televizyonlar çatışmaları, günlerce canlı yayınlarla kamuoyuna duyurdular. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın aynı günlerde yaptığı “Hamas bir terör örgütü değildir” şeklindeki açıklama iç ve dış kamuoyunda tepki yarattı. (*******)
Gazeteci Hrant Dink’i öldüren Ogün Samast, “iyi hal”gerekçesiyle 15 Kasım günü tahliye edildi. (********)Dink cinayetinin gerçek faillerinin yıllardır ortaya çıkarılamadığı tartışması yeniden alevlendi. Kamuoyundaki tepkiler üzerine Samast hakkında yeniden iddianame hazırlandı. (*********)
Yılın son çeyreğinde Polat ailesinin odağında yer aldığı “kara para aklama” operasyonuyla Dilan Polat ve Engin Polat tutuklandı. Polat ailesinin lüks yaşamlarını sürekli sosyal medyada sergiledikleri paylaşımların, haklarındaki sorgulamalara neden olduğu ileri sürüldü. Polat ailesi ile iş ortaklığı yapan farklı isimler hakkında da “kara para soruşturması” başlatıldı.
Bu olaydan kısa süre sonra, odağında ünlü futbolcuların yer aldığı bir “Saadet Zinciri” skandalı patladı. Denizbank’ta uzun yıllardır şube müdürü olarak görev yapan Seçil Erzan’ın Fatih Terim Fonu adıyla, bankadan gizleyerek bir fon kurduğu ve “dolar üzerinden yüzde 250 faiz” vaad ederek, 30’a yakın futbolcu ve iş insanını 40 milyon dolara varan rakamlarda dolandırdığı ortaya çıktı. Basın günlerce bu konuyu işledi.
Kara para soruşturması sırasında basın tarafından sürekli gündemde tutulan renkli lüks yaşam görüntüleri ile, ünlü futbolcuların birer kağıt parçası karşılığında Seçil Erzan’a teslim ettikleri milyonlarca dolar üzerindeki haberler kamuoyunda “toplumun asıl sorunları yerine bu magazinel olaylar işleniyor” tepkisine yol açtı. (**********)
Önümüzdeki yılın ilk baharında yapılacak olan mahalli seçimler ve siyasi partilerin gösterecekleri adaylar ise halen büyük tartışma konusu…
(*)https://www.ntv.com.tr/turkiye/bassavcinin-ihbar-mektubu-bakan-tunc-iddialar-titizlikle-arastirilacak,5x9ceHBeFk6tPVi_rreWlw
(**)https://tr.euronews.com/2023/11/22/iyi-partide-ne-oluyor-milletvekili-dikbayir-kendisi-hakkinda-suc-duyurusu-yapti
(****)https://www.ntv.com.tr/turkiye/gazeteci-merdan-yanardag-tutuklandi,k2FaSnhW6E2F4hjvzF07bA
(*****)https://www.bbc.com/turkce/articles/crgpryee5lyo
(******) https://www.ntv.com.tr/turkiye/gazeteci-tolga-sardan-tutuklandi,xYeUrMO2lUK8jrVRvzpmQw
(*******)https://www.bbc.com/turkce/articles/c51xzenk981o
(********)https://www.bbc.com/turkce/articles/c28231zd2l7o
(*********)https://www.aa.com.tr/tr/gundem/hrant-dink-cinayeti-tetikcisi-ogun-samast-hakkinda-yeni-iddianame-hazirlandi/3058672
(**********)https://www.ntv.com.tr/turkiye/secil-erzan-dosyasi-en-agir-dolandiricilik-olayi,fdRD4Wm5kUKNJH7WZ0RBbw
